Kandungan bahan organik (OM), cation exchange capacity (CEC) dan kandungan nutrien tanah asli di kebun adalah penting untuk membesarkan anak-anak pokok durian dengan sihat. Jenis tanah yang tidak sesuai atau kurang sesuai akan menyebabkan anak pokok durian terbantut selepas 3 bulan penanaman.
Isi Kandungan:
Pengenalan
Pokok durian boleh ditanam dengan jayanya pada jenis-jenis tanah yang berlainan, namum begitu pembesaran yang optimum dan pembuahan yang baik berlaku pada tanah subur, dalam (tanpa batuan), loam berpasir dengan saliran baik atau loam tanah liat yang kaya dengan bahan organik.
Tanah yang biasanya digunakan untuk penanaman pokok durian ialah jenis tanah alluvial yang berasal dari batuan basaltic tetapi pokok durian juga boleh membesar dengan baik pada tanah merah lateritic (seperti dalam kes saya) dengan syarat pembajaan dengan baja NPK dan rawatan dengan bahan organik dilakukan secara konsisten dan berjadual.
Ujian Tanah di MARDI Serdang
Julat pH tanah di antara 5.5 sehingga 6.8 diklasifikasikan sebagai ideal. Pada pH yang tinggi, kekurangan zat besi dan zink kebiasaannya dapat dilihat sementara pada pH yang rendah, terdapat beberapa nutrien yang tidak dapat diserap oleh akar oleh kerana nilai CEC yang rendah. Saya akan membincangkan berkenaan dengan perkara ini di perenggan-perenggan berikut.
Saya telah menghantar email kepada Institut Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian Malaysia atau MARDI untuk meminta sebutharga bagi perkhidmatan ujian tanah yang ditawarkan dan prosedur persampelan.
Dibawah ini ialah mukasurat pertama borang permohonan ujian MARDI.
Saya telah memilih untuk menguji sebahagian parameter ujian dibawah Major Elements, Trace Elements dan Soil Criteria seperti yang dapat dilihat di mukasurat kedua borang ini. MARDI Lab akan mengenakan cas bayaran mengikut jumlah ujian yang dipohon. Ini bermakna lebih banyak ujian lebih mahal harganya.
Laporan lengkap ujian diperolehi selepas 4 minggu sampel tanah dihantar. Harus diterangkan di sini bahawa makmal ini hanya menjalankan ujian tanah, penterjemahan parameter ujian, kesimpulan ujian beserta langkah-langkah penambahbaikan tanah perlu dibawa ke Jabatan Sains Tanah MARDI untuk perbincangan tambahan.
Perbincangan dengan Jabatan Sains Tanah MARDI ini adalah pilihan, tidak wajib dan tidak termasuk di dalam cas bayaran ujian tanah oleh MARDI Lab.
Borang lengkap MARDI Lab boleh dimuat turun di sini.
Kebun saya mempunyai 3 jenis tanah yang berlainan ciri-ciri fizikal disebabkan oleh lokasi-lokasi yang berlainan. Sampel-sampel tanah ini diambil dan disediakan mengikut garispanduan MARDI Lab seperti dibawah:
-
Berat sampel tanah yang dihantar adalah 200 gram atau lebih
-
Sampel tanah perlu dihantar dalam keadaan kering dan tidak lembap atau basah.
-
Sampel tanah perlu dihantar dalam bekas yang bertutup rapi dan berlabel.
Sebarang ketidakpatuhan dengan prosedur diatas akan menyebabkan penambahan tugas atau penggunaan alatan pakai-buang oleh MARDI Lab dan kemungkinan makmal akan mengenakan cas bayaran tambahan.
Lokasi Sampel Tanah #1: Pada Teres
Jenis tanah ini boleh dilihat pada semua teres di dalam kebun saya. Berciri fizikal warna oren, sedikit berpasir, mudah hancur dan apabila digengam mudah hancur dan rasa seperti roti lembut. mempunyai bau sedikit kimia dan tidak berbau seperti tanah hutan.
Tidak mempunyai kandungan organik yang tinggi disebabkan warna yang tidak gelap. Bertukar kepada ciri-ciri tanah liat (melekat) apabila basah menyebabkan ia berisiko menyimpan air yang berlebihan ketika hujan. Tanah jenis ini ialah tanah yang di bawah topsoil asal. Topsoil telah dialihkan ketika kerja-kerja membuat teres dilakukan oleh excavator.
Lokasi Sampel Tanah #2: Pada Cerun Teres
Jenis tanah yang kedua ialah topsoil asal. Tanah ini terdapat pada cerun-cerun di antara teres-teres yang tidak dialihkan atau tidak ditolak semasa kerja pembersihan tanah dan membuat teres.
Berwarna agak kelabu dengan kandungan bahan organik yang lebih tinggi. Loam berpasir, mudah hancur bila digenggam dengan tangan. Mempunyai bau yang sama dengan tanah #1 tetapi kurang berbau kimia.
Lokasi Sampel #3: Pada Lembah
Mempunyai kandungan pasir yang paling tinggi jika dibandingkan dengan tanah jenis #1 dan #2 dengan kandungan bahan organik mereput yang paling tinggi juga bila dilihat dengan mata kasar. Berwarna gelap ketika lembap atau basah dan bertukar kepada kelabu ketika kering.
Tanah jenis ini bercampur dengan batuan-batuan kecil dan mempunyai kandungan kelodak.
Contoh keputusan sampel tanah dapat dilihat di bawah. Keputusan ini ialah untuk Sampel Tanah #1. Bergantung kepada parameter ujian yang dipohon oleh pelanggan, lampiran keputusan ini adalah berbeza.
Ujian Parameter: Cation Exchange Capacity
Dapat dilihat daripada lampiran keputusan ini bahawa nilai CEC ialah 8.5 meq/100gm. Unit untuk nilai CEC yang digunakan oleh makmal ujian tanah ialah miliequivalent per 100 gram tanah keringan ketuhar.
Kation ialah ion-ion nutrien bercas positif pada molekul tanah yang akan tertarik dan bergerak ke permukaan akar. Nilai CEC juga berkait rapat dan berkadar terus dengan nilai pH. Semakin tinggi pH (menghampiri neutral iaitu 7), semakin tinggi bacaan CEC.
Tanah yang mempunyai nilai CEC yang tinggi secara amnya adalah lebih subur dan mampu menyimpan dan membekalkan lebih nutrien kepada pokok. Nilai CEC yang tinggi (>25) adalah penanda aras yang tanah itu mempunyai ciri-ciri lebih kepada tanah liat dan mempunyai kandungan bahan organik yang tinggi. Ini menyebabkan ia dapat menyimpan banyak kation nutrien untuk diserap oleh akar pokok.
Tanah yang mempunyai nilai CEC yang rendah (<5) menunjukkan ia mengandungi pasir yang tinggi dengan kandungan organik yang rendah atau tiada kandungan organik dan tidak dapat memegang banyak kation. Implikasi kepada keadaan ini ialah pemindahan nutrien dari tanah ke akar pokok terlalu kurang atau terencat.
Dengan kata lain, akar tidak dapat memperolehi nutrien daripada jenis tanah ini atau pun melalui pembajaan.
Berdasarkan kepada hujah di atas, menabur baja dengan jumlah yang besar tidak akan berkadar terus dengan peningkatan serapan nutrien oleh akar pokok. Baja hanya akan melarut dan melecet dan membawa kepada pembaziran kos pembajaan.
Kesimpulan yang diperolehi ialah nilai CEC tanah saya di lokasi persampelan, ia berada di julat pertengahan rendah. Untuk memperbaiki parameter ini, terdapat 2 cara yang saya gunakan berdasarkan kepada pembacaan:
- Meningkatkan nilai pH tanah. Ini dapat dilakukan dengan menabur kapur pertanian pada diameter kanopi pokok. Aplikasi ini dilakukan setiap 6 bulan dan boleh juga ditambah kekerapan bergantung kepada kondisi semasa pokok.
- Aplikasi kompos siap atau sungkupan dengan tebal keliling kanopi pokok. Ini lama-kelamaan akan menambahkan kandungan bahan organik pada tanah.
Perawatan tanah pada lokasi #1 ini adalah paling penting kerana kesemua anak pokok-pokok durian saya ditanam di kawasan teres.
Kaitan pH Tanah Dengan Penyerapan Nutrien Tumbuhan
Seperti yang telah dibincangkan sebelum ini, nilai CEC berkait rapat dengan jenis tanah dan juga nilai pH tanah tersebut. Nilai pH pula akan mempengaruhi ketersediaan nutrien-nutrien untuk diserap oleh akar.
Carta di atas menunjukkan perhubungan antara pH tanah dengan ketersediaan (availability) nutrien atau kebolehan akar menyerap nutrien. Dapat dilihat bahawa setiap nutrien mempunyai julat ketersediaan yang berbeza pada nilai pH yang berbeza.
Daripada carta ini, kita boleh merumuskan bahawa nilai pH yang optimum iaitu nilai pH dimana kesemua nutrien berada dalam keadaan ketersediaan yang tinggi ialah pada pH 6.5.
Parameter Tanah: Karbon
Tumbuhan memperolehi keperluan karbon untuk pembesaran melalui karbon dioksida yang terdapat di udara. Sebahagian kecil karbon diserap dari karbon organik yang terdapat di dalam tanah.
Karbon menyumbang kepada sebahagian besar bongkah pembinaan untuk pokok mengeluarkan daun, dahan dan akar baru.
Mempraktikkan sungkupan atau ‘mulching’ dan meletakkan kompos akan meningkatkan kandungan organik karbon di dalam tanah. Sisa hutan semulajadi yang mereput juga mempunyai kesan yang sama.
Tanah bakar iaitu produk sampingan pembakaran bahan organik boleh juga ditabur di sekeliling permukaan tanah untuk menambahkan karbon. Walaupun begitu, tanah bakar yang baru tidak digalakkan kerana pH nya yang beralkali. Jika tanah berasid tinggi maka ia boleh digunakan.
Saya biasanya menggunakan tanah bakar yang diambil daripada tempat pembakaran sisa tumbuhan di belakang rumah saya atau di kebun.
Satu praktis yang baik ialah untuk tidak mencampurkan sampah domestik yang mengandungi plastik atau bahan bukan organik lain agar tanah bakar yang terhasil tidak tercemar dengan bahan sintetik atau kimia.
Parameter Tanah: Nitrogen, Potassium & Fosforus
Ketiga-tiga nutrien ini adalah elemen utama yang diperlukan oleh tumbuhan berbuah.
Sumber nitrogen diambil daripada tanah oleh pokok durian tetapi bagi tumbuhan jenis ‘nitrogen fixing’ seperti kekacang sumber nitrogen diambil daripada udara dan disimpan di dalam nod-nod akar.
Tanda-tanda kekurangan nitrogen akan menyebabkan klorosis pada daun oleh kerana tumbuhan menggunakan unsur ini untuk membina klorofil.
Keputusan ujian sampel tanah saya menunjukkan kandungan nitrogen sebanyak 0.21% yang terlalu sedikit.
Unsur potassium mempunyai banyak fungsi pada tumbuhan. Kegunaan terpenting ialah ia digunakan oleh tumbuhan untuk mengawal pembukaan dan penutupan stomata daun sekaligus mengawal pengambilan CO2.
Berdasarkan keputusan sampel tanah, kandungan potassium di dalam tanah hampir tidak wujud.
Situasi ini sama dengan kandungan fosforus. Unsur ini digunakan oleh tumbuhan untuk pembesaran akar dan membantu di dalam mengubah nutrien-nutrien lain kepada blok-blok pembinaan untuk pembesaran tumbuhan.
Cara-cara Meningkatkan Kandungan NPK
Cara rutin pertama untuk meningkatkan kandungan ketiga-tiga unsur ini di dalam tanah ialah dengan menabur baja granul NPK atau menabur baja organik. Kaedah lain ialah mengaplikasikan ‘soil amendments’ atau perawatan tanah.
Kaedah mudah untuk meningkatkan fosforus ialah dengan menabur ‘rock phosphate’. Jenis rock phosphate yang saya gunakan ialah CIRP atau Christmas Island Rock Phosphate. Rock phosphate lain yang boleh digunakan termasuklah ERP atau Egyption Rock Phosphate.
Satu kaedah lain yang saya gunakan tetapi agak jarang yang dapat meningkatkan kedua-dua potassium dan fosforus ialah dengan menabur MKP atau mono-potassium phosphate pada kanopi pokok.
Walaupun begitu, MKP disyorkan untuk diaplikasi dengan cara semburan foliar dan bukan baja tabur. Risiko overdos adalah tinggi apabila digunakan sebagai baja tabur kerana tiada garis panduan timbangan berat untuk menabur MKP.
Di artikel ini saya membincangkan bagaimana saya menyediakan bancuhan larutan MKP untuk semburan foliar.
Aplikasi semburan foliar adalah lebih selamat kerana ukuran kepekatan bancuhan MKP dapat diukur dengan EC meter. Untuk pokok durian berumur 8 bulan ke bawah saya menggunakan 3.5 EC dan 4.5 EC untuk pokok durian berumur 12-18 bulan.
Saya akan meningkatkan kepekatan bancuhan sedikit demi sedikit selari dengan umur dan pembesaran pokok.
Perbezaan Antara Baja Kimia dan Baja Organik
Kesan penggunaan baja NPK atau semburan foliar kimia ke atas pokok dapat dilihat selepas 3-4 hari tetapi untuk baja organik kesannya hanya akan dapat dilihat selepas 3 minggu.
Harus difahami oleh setiap pekebun durian bahawa baja organik dengan kandungan nitrogen, potassium dan fosforus yang lemah berbanding baja NPK kompaun dan semburan foliar kimia bukan sahaja memberi makanan kepada pokok tetapi ia juga memberi makanan kepada microorganisma hidup di dalam tanah.
Baja organik juga memperbaiki struktur tanah, meningkatkan kandungan organik, memperbaiki pH tanah dan meningkatkan kebolehan tanah untuk menyimpan air.
Sebagai seorang penanam durian, saya akan sentiasa memperbaiki tanah dengan pelbagai sumber bahan organik dan humus untuk faedah jangkamasa panjang.
Penggunaan baja kimia NPK dan semburan foliar akan diigunakan berselang-seli sebagai sumber nutrien segera untuk anak-anak pokok durian di kebun saya.
Jenis baja dan kaedah pembajaan yang saya gunakan dikebun sendiri boleh dibaca dengan terperinci di artikel ini.
Apakah jenis tanah dikebun durian anda? Adakah anda menggunakan baja kimia NPK untuk anak-anak pokok durian berumur <1 tahun? Saya ingin mendengar pandangan anda di ruangan komen di bawah.
Jika sesuatu baja organik itu mempunyai label NPK adakah ia betul2 organik?
Mana-mana baja organik dihasilkan drpd bahan terbuang dan sumber-sumber yang berubah. Ini bermakna kandungan nutrien boleh jadi tidak tetap. Kebanyakan pengeluar tidak meletakkan nilai NPK pada label baja mereka kerana pengeluar merasakan tidak berbaloi utk menghantar setiap batch baja ke makmal analisis kimia.
Tambahan pula, jika nilai NPK dilabelkan pada guni baja, pengeluar perlu komit dan memberi guarantee kpd pembeli utk kandungan nutrient baja itu mempunyai nilai NPK yg sama seperti yg dilabelkan. Harap ini menjawab soalan.
Salam..tq sangat bermenafaat buat saya pembaca kerana minat yg teramat sangat untuk mempunyai ladang durian sendiri walaupun hanya kecil-kecilan.
Mula dgn kecil kecilan dulu tuan. Cabaran tanam durian adalah besar. Terutamanya aspek kos dan utk mengekalkan motivasi pekebun utk jangkawaktu panjang. Ramai yg diuji sedikit dgn pokok sakit/mati atau serangan haiwan ternakan sudah mula putus asa.